Acht praktische adviezen om deze ‘onzichtbare’ groep te ondersteunen
Leerlingen met internaliserende problemen vallen vaak niet op in de klas. Ook praten ze niet graag over hun problemen. Voor professionals in het onderwijs is onduidelijk hoe zij deze leerlingen kunnen ondersteunen. Een literatuurstudie laat zien wat leerlingen hierover zelf te zeggen hebben. Dat leverde een handreiking op met acht adviezen:
- Respecteer privacy van leerlingen, hun behoefte aan vertrouwelijkheid en laat hen weten wat de regels zijn voor het omgaan met vertrouwelijkheid.
Leerlingen hechten veel waarde aan hun privacy, omdat ze bang zijn dat ouders en vrienden erachter komen dat ze een probleem hebben. Schaamte speelt een grote rol. - Investeer in een vertrouwensband met leerlingen.
Leerlingen vertellen hun verhaal makkelijker aan personen op school met wie ze een vertrouwensband hebben. Als hulpverlener op school is het belangrijk kennis te maken met leerlingen en te vertellen wat je doet. - Laat leerlingen weten dat hulpverleners onafhankelijk zijn van het onderwijs.
Leerlingen zijn namelijk bang dat ze door leraren die ook hulp verlenen anders behandeld en beoordeeld zullen worden (bijvoorbeeld lagere cijfers, lager schooladvies), dan door leraren die niet op de hoogte zijn van hun problemen. - Neem een vriendelijke, luisterende, respectvolle, begripvolle en geduldige houding aan.
Leerlingen vinden het belangrijk dat professionals empathie tonen, problemen langzaam en voorzichtig aan de orde stellen om vertrouwen op te bouwen, niet vragen om alles uit te leggen en spreken in de taal van leerlingen. - Maak hulp van leraren en hulpverleners op school toegankelijk voor leerlingen.
Informeer leerlingen over de verschillende hulpverleners op school, hun deskundigheid en hoe zij te vinden en te bereiken zijn. Laat leerlingen weten dat ze hun verhaal ook aan de leraar kunnen vertellen. Leerlingen vinden het fijn als ze rechtstreeks contact op kunnen nemen met de hulpverlener of een afspraak kunnen maken buiten schooltijd om. - Geef leerlingen zeggenschap en regie in het proces van hulp zoeken.
Volg het tempo en de voorkeuren van de leerling en geef leerlingen keuzes over bijvoorbeeld de tijd en locatie van gesprekken. Leerlingen voelen zich kwetsbaar, ze willen graag onafhankelijk en zelfstandig zijn en regie hebben, dit geeft veiligheid. - Geef klassikale voorlichting over psychische gezondheid, het delen van gevoelens en emoties en de waarde van het zoeken van hulp.
Het is belangrijk dat leerlingen positieve verwachtingen over hulpverlening hebben en niet denken dat hulp zoeken een teken van zwakte is. Goede voorlichting helpt bij het verlagen van de drempel om hulp te zoeken. - Betrek ouders erbij in overleg met de leerling.
Ondersteun de leerling door gezamenlijk een gesprek met ouders te voeren wanneer leerlingen bang zijn voor een negatieve reactie van ouders of wanneer hun probleem gerelateerd is aan hun ouders.