Picscout / © ArtFamily / Fotolia
Het gedrag van ouders is van invloed op de mate van zelfcontrole van hun tieners, ook al brengen tieners als ze ouder worden, minder tijd door met hun ouders thuis en juist meer met vrienden.
Maar ouders en tieners beïnvloeden elkaar wel degelijk en onze genen spelen ook een rol waarbij de erfelijkheid van zelfcontrole 60 procent is. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Yayouk Willems, met als belangrijkste resultaat dat familiegeweld voor een verlaagde zelfcontrole zorgt.
Verleiding weerstaan
Yayouk Willems heeft gebruik gemaakt van grote datasets van het Nederlands Tweelingen Register. De erfelijkheid van 60 procent in het onderzoek van Willems betekenen niet dat zelfcontrole niet te beïnvloeden is. Het suggereert dat het voor sommige individuen gemakkelijker is om meer zelfcontrole uit te oefenen dan voor anderen. Door zowel naar omgevings- als genetische factoren te kijken kunnen risicofactoren worden ontdekt die verklaren waarom sommige kinderen zo veel moeite hebben met zelfcontrole.
Willems: “Zo is bijvoorbeeld bij de bekende ‘Marshmallow test’ op YouTube te zien hoe sommige kinderen grote moeite hebben om de verleiding van die lekkernij te weerstaan. In mijn onderzoek hebben we onderzocht hoe het kan dat sommige kinderen zo veel moeite hebben met zelfcontrole en anderen niet. Het is belangrijk om deze individuele verschillen te begrijpen, want kinderen met lage zelfcontrole lopen een groter risico om het later minder goed te doen op school, psychologische problemen te ontwikkelen, en risicogedrag te vertonen (bijv. roken, overmatig alcohol gebruik, ongezond eten, delinquent gedrag)”.
Invloed omgeving en genen
Mensen met hoge zelfcontrole doen het gemiddeld beter op school, in relaties en op werk. Er is daardoor veel informatie te vinden hoe we zelfcontrole kunnen trainen. Willems: “Hierdoor lijkt het alsof het voor iedereen even maakbaar is. In mijn onderzoek laat ik zien dat zelfcontrole te beïnvloeden is door de omgeving, maar dat ook je genen bijdragen. Als het gaat om de invloed van de omgeving, dan blijkt uit mijn onderzoek dat familiegeweld een grote rol speelt bij het verlagen van zelfcontrole. Het is voor de praktijk belangrijk om hier rekening mee te houden.”
Promotie Yayouk Willems, 30 januari 2020. Promotors prof.dr. C. Finkenauer, prof.dr. M. Bartels
Bron: Vrije Universiteit Amsterdam
Gerelateerde informatie
Testmaterialen
- AGV – Agressie Vragenlijst | Online afneembaar via Testweb
- Sociaal cognitieve vaardigheden test complete set (SCVT)
Boeken
- Agressie bij kinderen, Jan van der Ploeg
- Zelfcontrole – Een sociaal cognitief interventieprogramma voor kinderen met agressief/oppositioneel gedrag, Teun van Manen
- Praktijkboek antisociaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek, Madeleine Rijckmans, Arno van Dam, Wies van den Bosch
Protocol